top of page

Besturingsfilosofie Rijnlands of Angelsaksisch?


Wij zijn ervan overtuigd dat de besturingsfilosofie van een organisatie mede bepalend is voor het veilig werken in die organisatie. Cultuur volgt immers structuur. Maar wat is dat dan een besturingsfilosofie?

Je kan aan ChatGPT vragen wat een besturingsfilosofie is. Dan geeft het de volgende omschrijving:

 

Een besturingsfilosofie is een set van principes en richtlijnen die de basis vormen voor de manier waarop een organisatie, systeem of proces wordt bestuurd en beheerd. Het omvat de fundamentele waarden, overtuigingen en benaderingen die bepalen hoe beslissingen worden genomen, hoe processen worden uitgevoerd en hoe de interactie plaatsvindt tussen verschillende onderdelen van een organisatie of systeem.

 

Hier zijn enkele kernaspecten van een besturingsfilosofie:

1. Visie en Missie: Wat zijn de langetermijndoelen en de kernopdracht van de organisatie?

2. Waarden en Cultuur: Welke ethische principes en normen zijn belangrijk? Welke bedrijfscultuur wordt nagestreefd?

3. Besluitvormingsprocessen: Hoe worden beslissingen genomen? Wat zijn de rollen en verantwoordelijkheden van verschillende stakeholders?

4. Risicobeheer: Hoe worden risico's geïdentificeerd, beoordeeld en beheerd?

5. Innovatie en Verandering: Hoe wordt omgegaan met veranderingen en innovaties?

6. Communicatie en Transparantie: Hoe wordt informatie gedeeld binnen de organisatie en naar externe stakeholders?

7. Prestatiemeting en Feedback: Hoe worden prestaties gemeten en hoe wordt feedback verwerkt voor continue verbetering?

 

Een besturingsfilosofie helpt bij het creëren van een samenhangende en consistente benadering van het management en biedt een referentiekader voor alle medewerkers en afdelingen binnen een organisatie.


ChatGPT is een leuke handige tool waarbij steeds nieuwe informatie aan wordt toegevoegd. De basis is Amerikaans en dat is logischerwijs Angelsaksisch. Dat betekent ook dat de opzet meteen uitgaat van een hark in de organisatie en een management wat de organisatie managet, aanstuurt. Daarom hebben we de vraag aangepast en gevraagd: ‘Probeer nu eens een beschrijving te geven van een Rijnlandse basisbesturingsfilosofie’. Toen kwam er dit:

 

Een Rijnlandse basisbesturingsfilosofie is gebaseerd op principes van samenwerking, lange termijn visie en een breed maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Deze filosofie komt voort uit de tradities van landen langs de Rijn, zoals Duitsland en Nederland, en staat in contrast met het meer Angelsaksische model van corporate governance.

Kernprincipes van de Rijnlandse besturingsfilosofie zijn onder andere:

1. Stakeholderbenadering: In plaats van alleen de aandeelhouderswaarde te maximaliseren, houdt de Rijnlandse filosofie rekening met de belangen van alle stakeholders, waaronder werknemers, klanten, leveranciers, de gemeenschap en het milieu.

2. Medewerkerbetrokkenheid: Medewerkers worden gezien als een waardevol kapitaal en hun betrokkenheid en medezeggenschap zijn essentieel. Dit wordt vaak gerealiseerd door middel van inspraakorganen zoals ondernemingsraden.

3. Langetermijnoriëntatie: Besluitvorming is gericht op duurzaamheid en langetermijnvoordelen in plaats van op korte termijn winstmaximalisatie. Dit zorgt voor stabiliteit en continuïteit binnen de organisatie.

4. Kwaliteit en vakmanschap: Er wordt een sterke nadruk gelegd op kwaliteit, innovatie en het leveren van waarde door vakmanschap en deskundigheid.

5. Maatschappelijke verantwoordelijkheid: Organisaties opereren met een besef van hun rol en verantwoordelijkheid in de bredere maatschappij, inclusief sociale en ecologische verantwoordelijkheid.

6. Samenwerking en consensus: Besluitvorming wordt vaak bereikt door middel van overleg en consensus in plaats van hiërarchische bevelen. Dit bevordert een cultuur van samenwerking en wederzijds respect.

 

Deze filosofie leidt tot een managementstijl die gericht is op het creëren van waarde voor een breed scala aan belanghebbenden, het bevorderen van een gezonde en duurzame groei, en het handhaven van een evenwicht tussen economische prestaties en sociale verantwoordelijkheid.

 

ChatGPT is een prima tool om ideeën te krijgen en starttekst te verzamelen als je het ergens over wilt hebben met anderen. Het model is volop in ontwikkeling en ik denk dat we nog geen fractie hebben gezien of kunnen overzien wat AI voor ons gaat betekenen.

 

Laten we hier de betekenis aan het begrip besturingsfilosofie geven zoals wij die gebruiken. Voor ons zijn het Angelsaksisch model en de Rijnlandse filosofie beide besturingsfilosofieën. Daarmee bepalen ze in een organisatie wat er gehanteerd wordt als onderlegger, bierviltje of placemat (structuur).

 


Voor alle dingen die je doet is er een onderliggende logica, of die nu actief en bewust aanwezig is of niet. Daar komt ook de uitspraak bewust bekwaam of onbewust bekwaam vandaan. In een kwadrant kan je de vier begrippen aangeven bewust - onbewust horizontaal en bekwaam - onbekwaam verticaal. De vier kwadranten die je dan krijgt geven de volgende vier mogelijkheden weer.


 


In een organisatie maak je bewust of onbewust een keuze voor de wijze waarop je de dingen organiseert. In de manier waarop je dingen regelt, managet of organiseert zit al een patroon. Hier komt ook de uitspraak ‘cultuur volgt structuur’ vandaan (toegeschreven aan Jay R. Galbraith ‘Designing complex organizations’). Als je een hark in je organisatie hebt en steeds zegt wat mensen moeten doen, dan volgt daaruit daarbij passend gedrag en een cultuur. Daarom heb je in een Angelsaksische organisatie een coördinator werkgeluk nodig en in een Rijnlandse organisatie is werkgeluk een gevolg van de wijze waarop je de dingen samen organiseert.

 

Een besturingsfilosofie kiezen zou wat ons betreft een bewuste keuze moeten zijn. Dan is de besturingsfilosofie tegelijk een actief onderdeel van het organiseren in de organisatie, en niet alleen iets omdat het nou eenmaal moet en in de onderste bureaulade terecht komt waar vervolgens niemand hem ooit meer bekijkt. Kiezen voor een besturingsfilosofie is een bewust proces en heeft overal in de organisatie gevolgen. Daarmee doe je recht aan de systeemtheorie waarin je uitgangspunt is dat een organisatie een complex geheel is, waarin alles met elkaar samenhangt.

 

Wij hebben de voorkeur voor een Rijnlandse filosofie want daar wordt meer uitgegaan van collectieve verantwoordelijkheid en wordt uitgegaan van vakmanschap van de mensen die erbij betrokken zijn. Wij denken dan ook als je het over veiligheid hebt, wat wij liever als ‘veilig werken’ omschrijven, dat in een Rijnlandse organisatie medewerkers veel meer verantwoordelijkheid hebben en nemen en daarmee de kans dat er veilig gewerkt wordt groter is.

 




















Rijnlandboekje 12e druk 2015

Comments


bottom of page