Waarom doen we wat we doen, wat is de zin van alles wat we doen? Waar kom jij ’s ochtends je bed voor uit?
Het zijn vragen waar we niet altijd bij stilstaan. En toch zijn veel mensen bewust of onbewust op zoek naar antwoorden op deze vragen. Zowel voor henzelf als voor de organisatie(s) waar zij zich mee verbonden voelen. Maar waarom zou je nadenken over de collectieve ambitie, de zin, de bedoeling, van een organisatie? En wat heeft dat nou met veiligheid, wat wij liever ‘veilig werken’ noemen, te maken?
ChatGTP
We hebben aan ChatGTP de vraag gesteld: Wat is de zin of bedoeling van een organisatie? Het antwoord is uitgebreid, waaronder de bullet: Een structuur bieden voor samenwerking om doelen te realiseren. Op de vraag ‘Wat is dan de relatie met veiligheid’, volgt het antwoord: Die is essentieel om mensen te beschermen, wettelijke verplichtingen na te komen en de algehele effectiviteit en reputatie van de organisatie te waarborgen. En als je de vraag nog specifieker maakt: ‘Wat is de relatie met veilig werken’ dan krijg je als antwoord: Veilig werken is van cruciaal belang voor het behalen van de doelen van een organisatie, omdat het de gezondheid en veiligheid van medewerkers beschermt, de bedrijfscontinuiteit waarborgt, de reputatie verbetert en kosten beheerst. Het maakt deel uit van de bredere verantwoordelijkheid van een organisatie ten opzichte van haar medewerkers en de samenleving als geheel. Het zijn, volgens ons, valide argumenten en feitelijk gezien belangrijk maar is dat echt alles, is er niet nog meer?
Gezamenlijk betekenis geven
Wij ervaren in de praktijk veel verschillen in sfeer en cultuur in de organisaties waar we voor- en mee werken. Je merkt het al door de wijze waarop je ontvangen wordt, zeg maar het eerste contact. Die attitude zie je terug in de rest van de organisatie, het fractaalt zich door in de organisatie. Word je hartelijk ontvangen dan is de sfeer in de rest van de organisatie vaak ook hartelijk en open. En word je dat niet, dan is ook dat vaak verderop in de organisatie herkenbaar. In organisaties waar een, volgens ons, mooie sfeer hangt en je samenhorigheid ervaart zijn we verder gaan zoeken naar wat zou daar de oorzaak van zou kunnen zijn en of er een relatie is met de collectieve ambitie en veilig werken.
In elke organisatie is de keuze gemaakt voor de basisbesturingsfilosofie. Wil je Angelsaksisch managen of wil je Rijnlands organiseren? In het Rijnlands spreken we over een collectieve ambitie en om die collectieve ambitie collectief, gezamenlijk, betekenis en inhoud te geven, moet je er tijd en aandacht aan besteden. Je moet het hebben over hoe ‘de bedoeling’ of ‘veilig werken’ in jouw organisatie ervaren wordt. Wat is de betekenis voor een ieder, spreken we dezelfde taal, geven we dezelfde betekenis aan de woorden die we gebruiken? Omdat je ervan uit kan gaan dat dit niet het geval is, moet je tijd en aandacht besteden om gelijkgestemde verwachtingen te krijgen over de bedoeling en veilig werken. Voor bijna al onze trajecten is ‘de bedoeling’ van de organisatie de start van een traject. Onze eerste vraag is dan ook: ‘Wat wil de organisatie realiseren en op welke wijze willen ze dat bereiken?’ Dat is het startpunt voor onze kwaliteitstrajecten, voor startups maar ook voor bestaande organisaties, voor veiligheidsmanagement systemen, organisatievraagstukken, leiderschapsvragen, interimopdrachten en cultuurvraagstukken.
Als we samen wat willen bereiken is het handig om te weten wat we gezamenlijk willen bereiken en wat we er gezamenlijk van verwachten. Veel organisaties leggen de vragen, vaak vertaald als missie, visie, ambitie, neer bij de communicatie- of de marketingafdeling met de opdracht een klinkende boodschap te formuleren en bijbehorende website en marketing te ontwikkelen. Het gevolg hiervan is vaak dat er een mooie website en klinkende boodschap wordt ontwikkeld maar tegelijk is de afstand tot de mensen die in de realiteit die bedoeling realiseren erg groot. De afstand tussen de ambitie zoals bedacht en de ambitie zoals beleeft door de medewerkers is groot en dat is waarneembaar in de organisatie. Wij omschrijven dat als organisaties waar voor mensen gedacht wordt in plaats van met mensen. Als we bijvoorbeeld medewerkers vragen naar de ambitie zoals omschreven op de website, krijgen we vaak te horen ‘Onze website? Die heb ik nog nooit bekeken’. En als we er dan samen naar kijken is de reactie: ‘Mooie woorden maar niet van ons’.
Als op ambitievragen al een duidelijk antwoord gegeven wordt, zien we met grote regelmaat dat ‘de bedoeling’ ver verwijdert is van de mensen die in de realiteit met het werk bezig zijn. Terwijl het bij een aantal organisaties te zien, te merken en te voelen is dat de bedoeling leeft onder de medewerkers als gevolg van het werk wat wij samen met de medewerkers uit de organisatie doen. Daar is iedereen zich bewust van hun rol om de collectieve ambitie (de bedoeling) gezamenlijk te realiseren. Daar voelen mensen zich betrokken. Wij spreken graag over de collectieve ambitie in plaats van ‘de bedoeling’. De collectieve ambitie is voor ons datgene wat de organisatie gezamenlijk, met alle medewerkers, wil realiseren. En het is (of wordt) ook gezamenlijk ontwikkeld, tot stand gebracht en, nog belangrijker, het wordt ook ‘levend’ gehouden.
Collectieve ambitie en veilig werken
In organisaties waar dat gebeurd, met of zonder onze hulp, zien we dat de medewerkers in de frontlinie (daar waar het echte werk gebeurt) veel meer betrokkenheid hebben bij de werkzaamheden. We ervaren dat medewerkers meer verantwoording nemen, meer zelfvertrouwen hebben, betere (vakkundigere) beslissingen nemen en durven te staan voor wat ze doen. Vakmanschap is dan zeker een belangrijk uitgangspunt. Als je vakmanschap koppelt aan ‘de collectieve ambitie’ dan krijg je meer betrokkenheid en meer verantwoordelijkheidsgevoel. De relatie tussen de collectieve ambitie en veiligheid is simpel. Als de collectieve ambitie leeft in de organisatie, en van de mensen is die het moeten realiseren, dan is het gevolg dat er veiliger wordt gewerkt.
Voor vragen en- of opmerkingen bel gerust 06-22699093. Jurriaan Cals
